Fundacja rodzinna w Polsce, zgodnie z ustawą z 2023 roku, umożliwia zarządzanie majątkiem rodzinnym w sposób przejrzysty i prosty, z szerokim zakresem beneficjentów, bez ograniczeń do osób spokrewnionych. W przeciwieństwie do niemieckiego prawa, które jest rozproszone w Kodeksie Cywilnym i przepisach poszczególnych landów, ogranicza beneficjentów do najbliższych krewnych fundatora i nakłada wyższe obciążenia podatkowe. Zapraszamy do lektury pełnej analizy kluczowych różnic między polskim, a niemieckim systemem fundacji rodzinnych w naszym najnowszym artykule, aby lepiej zrozumieć te istotne aspekty prawne.
Celem fundacji rodzinnej jest gromadzenie, zarządzanie oraz ochrona majątku rodzinnego oraz zapewnienie stabilności finansowej rodziny poprzez odpowiednie zarządzanie aktywami oraz ich sukcesyjne przekazywanie, zgodnie z wolą fundatora. Ustawa o fundacjach rodzinnych w Polsce została uchwalona dopiero 26 stycznia 2023 roku i jest oparta na rozwiązaniach z innych europejskich państw, takich jak Niemcy, gdzie fundacje rodzinne od lat stanowią istotny element systemu prawnego. Jednak pomimo podobieństw pomiędzy polską i niemiecką instytucją fundacji rodzinnej, w rozwiązaniach obu ustawodawców istnieją następujące różnice:
W Polsce powstała jedna ustawa, która w całości poświęcona jest zagadnieniom fundacji rodzinnej, czyli Ustawa z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej. Natomiast w Niemczech przepisy dotyczące fundacji rodzinnych znajdują swoje miejsce w niemieckim Kodeksie Cywilnym (Bürgerliches Gesetzbuch) oraz w ustawach obowiązujących na poziomie krajów związkowych, czyli landów. Rozproszony system prawny może skutkować różnorodnością interpretacyjną, w zależności od landu.
zgodnie z polską ustawą, beneficjentem może być osoba fizyczna, organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego, a także sam fundator. Co istotne, ustawodawstwo polskie nie ogranicza możliwości wyboru beneficjentów jedynie do osób spokrewnionych. Natomiast w niemieckim systemie prawnym, beneficjentami fundacji rodzinnej są wyłącznie małżonek oraz najbliżsi potomkowie fundatora, co wprowadza wyraźne ograniczenie do kręgu osób najbliżej spokrewnionych.
W Polsce założenie fundacji rodzinnej, jak również wniesienie do niej majątku oraz przekazanie darowizny, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W Niemczech sytuacja przedstawia się odmiennie; wniesienie kapitału do fundacji rodzinnej jest obciążone podatkiem od darowizny.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 25 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, fundacje rodzinne w Polsce są zwolnione od tego podatku. Niemniej jednak, istnieją określone sytuacje, w których to zwolnienie traci moc, na przykład w przypadku przekazania świadczenia na rzecz beneficjenta. W takich okolicznościach stawka podatku dochodowego od osób prawnych dla fundacji rodzinnej wynosi 15%. Podobnie jest w sytuacji wykonywania przez fundację rodzinną działalności gospodarczej innej niż dozwolone przez ustawę, wówczas stawka podatku CIT wynosi 25%. Sytuacja prawna w Niemczech w zakresie opodatkowania fundacji rodzinnych jest bardziej złożona. Podstawowa stawka podatku dochodowego od osób prawnych wynosi 15%, jednakże należy do niej doliczyć dodatkową dopłatę solidarnościową oraz w określonych okolicznościach, podatek handlowy.
W polskim systemie podatkowym przyjęto, że w przypadku wypłaty świadczeń przez fundację rodziną zostanie nałożony podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) w wysokości 15% podstawy opodatkowania. W odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), beneficjenci zaliczani do zerowej grupy podatkowej, czyli najbliższa rodzina fundatora, są zwolnieni z tego podatku. Natomiast, gdy świadczenie jest wypłacane beneficjentom zaliczanym do I lub II grupy podatkowej, czyli dalszym krewnym fundatora, obowiązuje obniżona stawka PIT w wysokości 10%. W niemieckim systemie przyjęto odmienne podejście, na fundację nakłada się zryczałtowany podatek w wysokości 25% podstawy opodatkowania w momencie wypłaty świadczenia na rzecz beneficjenta.
W Polsce beneficjenci fundacji rodzinnej są zwolnieni z podatku od spadków i darowizn. Niemiecki system prawny przewiduje tzw. "zastępczy podatek od spadków i darowizn", który jest naliczany cyklicznie co 30 lat.
Aspekty związane z działaniem fundacji rodzinnej w Polsce jak i w Niemczech mogą wydawać się zawiłe i skomplikowane, dlatego warto jest skorzystać ze wsparcia prawnego, jakiego udziela nasza Kancelaria.
adwokat
Tel: 792 805 896
E-mail: lkoterba@rmslegal.com.pl
prawo rodzinne, prawo spadkowe, międzynarodowe prawo prywatne